Er is een nieuwe wetswijziging betreffende werknemers, zelfstandigen en zzp’ers op komst. Wat betekent dit voor jouw organisatie? Hoe zal dit de arbeidsstructuur beïnvloeden? In dit artikel duiken we in het recente wetsvoorstel dat door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is gepubliceerd, en dat de regels voor het werken met zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) wil verduidelijken. We bekijken de mogelijke impact op bedrijven en wat dit betekent voor CFO’s, finance managers en andere betrokkenen.
Wetswijziging voor zelfstandigen/zzp’ers
Het wetsvoorstel, voorgesteld door minister Van Gennip (SZW), heeft tot doel de wet- en regelgeving rond het werken met zowel werknemers als zelfstandigen te verhelderen. Het wil zorgen voor snellere duidelijkheid over de vraag of een opdracht door een zelfstandige mag worden uitgevoerd. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het element van gezag, maar ook naar indicaties die wijzen op zelfstandig ondernemerschap. De voorgestelde criteria zijn als volgt:
1. Werkinhoudelijke aansturing
- De werkgever kan instructies geven over de wijze waarop de werkzaamheden moeten worden uitgevoerd.
- De werkgever heeft de mogelijkheid om de werkzaamheden van de werknemer te controleren en in te grijpen op basis van die controle.
2. Organisatorische inbedding
- De werkzaamheden worden binnen de organisatorische kaders van de werkgever verricht.
- De werkzaamheden behoren tot de kernactiviteit van de organisatie.
- De werkzaamheden hebben een structureel karakter binnen de organisatie.
- De werkzaamheden worden zij aan zij verricht met werknemers die soortgelijke taken uitvoeren.
3. Eigen rekening en risico
- De financiële risico’s en resultaten van de werkzaamheden liggen bij de werknemer.
- De werknemer is verantwoordelijk voor gereedschap, hulpmiddelen en materialen.
- De werknemer bezit een specifieke opleiding, werkervaring, kennis of vaardigheden die niet structureel aanwezig zijn binnen de organisatie van de werkgever.
- De werknemer opereert zelfstandig tijdens de werkzaamheden.
- De opdracht is van korte duur en/of omvat een beperkt aantal uren per week.
4. Aanvullend
De aanvullende criteria beoordelen of de werknemer zich doorgaans als ondernemer of werknemer gedraagt met betrekking tot vergelijkbare werkzaamheden, met onder andere overweging van het aantal opdrachtgevers per jaar, investeringen, administratieve status, en meer.
Forse impact op de zzp-markt
Als deze regels daadwerkelijk worden ingevoerd (afhankelijk van het nieuwe kabinet en de Tweede Kamer), zouden ze aanzienlijke gevolgen hebben voor de zzp-markt. In de praktijk zou tijdelijk werk dat lijkt op werk dat werknemers in loondienst ook doen, zelden of nooit door een zzp’er kunnen worden uitgevoerd, zelfs niet als het om hooggekwalificeerd werk gaat. Dit wetsvoorstel is momenteel onderwerp van internetconsultatie, waar commentaar op gegeven kan worden gedurende vijf weken.
Of het wetsvoorstel daadwerkelijk wordt behandeld in de Tweede Kamer hangt af van de Kamer zelf en of dit onderwerp als controversieel wordt beschouwd. Het rechtsvermoeden van werknemerschap, dat wordt geïntroduceerd, betekent dat personen die werken tegen een uurtarief van € 32,24 of minder kunnen aantonen dat ze als werknemers moeten worden beschouwd. Dit kan leiden tot aanspraken op bijvoorbeeld een minimumloon, ontslagbescherming en doorbetaling bij ziekte.
Toekomstbestendige arbeidsmarkt
Dit wetsvoorstel is onderdeel van een breder pakket afspraken voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt, waarbij wordt gestreefd naar een gelijker speelveld, duidelijkere regels en betere handhaving. Het pakket bevat maatregelen om schijnzelfstandigheid te bestrijden en meer ruimte te bieden aan ondernemers.
Een van de belangrijkste wijzigingen is de verduidelijking van de beoordeling van de arbeidsrelatie. Momenteel is de norm om werknemers van zelfstandigen te onderscheiden een open norm, die door rechterlijke uitspraken is ingekleurd. Het voorstel verheldert het meest onderscheidende wettelijke vereiste, namelijk ‘werken in dienst van’ (gezag). De jurisprudentie wordt samengebracht en gestructureerd aan de hand van drie hoofdelementen, namelijk werkinhoudelijke ondergeschiktheid, organisatorische inbedding en werken voor eigen rekening en risico. Dit verhoogt de duidelijkheid en consistentie in de beoordeling van arbeidsrelaties.
Een ander belangrijk element is het rechtsvermoeden bij het hiervoor genoemde uurtarief onder € 32,24. Hierbij geldt dat als een werkende kan aantonen dat het uurtarief lager is dan dit bedrag, er wordt vermoed dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het doel hiervan is om het voor werkenden aan de basis van de arbeidsmarkt eenvoudiger te maken om een arbeidsovereenkomst op te eisen bij de werkgever en indien nodig bij de rechter.
Dit wetsvoorstel is een belangrijke stap in het herstellen van de balans in het werken met zelfstandigen en werknemers en zorgt voor duidelijkheid, zekerheid en flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Het wordt aangevuld met een toetsingskader voor ‘werken in dienst van’, dat de wetgeving verduidelijkt en overzichtelijker maakt voor bedrijven die iemand willen inhuren en voor werkenden.
Blijf geïnformeerd
De wetswijziging voor zelfstandigen en zzp’ers heeft aanzienlijke implicaties voor de arbeidsmarkt en bedrijven die met zelfstandigen werken. Het is dan ook aan te bevelen om goed geïnformeerd te blijven en de ontwikkelingen op de voet te volgen, aangezien dit de manier waarop organisaties met zelfstandigen samenwerken, ingrijpend kan veranderen.